7-ÇOĞUL

SIFAT VE İSİMLERİN ÇOĞUL YAPILMASI:

1- Sessiz harfle biten sıfat ve isimlerde:

a)   Sıfat ve ismin son hecesindeki sesli harf -e ise,  -ê ye dönüşür ve çoğul eki olan –y harfini alır. Misal:

TEKİL	ÇOĞUL
Yo dest	Dı dêsty
Yo deşt	Dı dêşty
Yo dew	Dı dêwy
Yo şew	Dı şêwy

TEKİL	ÇOĞUL
derg	dêrgy
zerd	zêrdy
veng	vêngy
teres	terêsy

   

 

b)   Sıfat ve ismin son hecesindeki sesli harf –ı ise,  -i ye dönüşür ve çoğul eki olan –y harfini alır. Ayrıca bir önceki hecede bulunan –e sesli harfi –ê ye dönüşür. Misal:

TEKİL	ÇOĞUL
Yo dewıc	Dı dêwicy
Yo sêwır	Dı sêwiry
Yo kueçık	Dı kuêçiky
Yo kavır	Dı kaviry

TEKİL	ÇOĞUL
kılm	kilmy
qalın	qaliny
germın	germiny
vêrın	vêriny

                          

c)   Sıfat ve ismin son hecesindeki sesli harf –e ve –ı dışındaki diğer harflerden biri ise herhangi bir değişikliğe uğramaz;  sadece sonuna y getirilir. Misal:

TEKİL	ÇOĞUL
Yo dıerbaz	Dı dıerbazy
Yo Vêw	Dı Vêwy
Yo Dêrzin	Dı Dêrziny
Yo Xox	Dı Xoxy
Yo Dındun	Dı Dınduny

TEKİL	ÇOĞUL
gor	gory
têşun	têşuny
duir	duiry
hişar	hişary
Har	hary

           

2- Sesli harfle biten isim ve sıfatlarda ise:

a)   Sıfat ve isim  -a, veya -e sesli harflerinden biriyle bitiyorsa, bu harfler -ê ye dönüşür. Misal:

TEKİL	ÇOĞUL
Yo kerra	Dı kerrê
Yo vare	Dı varê
Yo merre	Dı merrê
Yo ware	Dı warê
Yo vate	Dı vatê
Yo bıra	Dı bırê

TEKİL	ÇOĞUL
hira	hirê
sıa	sıê
zua	zuê

b)   Sıfat ve isim -ê veya -i sesli harflerinden biriyle bitiyorsa herhangi bir değişiklik yapılmaz. Misal:

TEKİL	ÇOĞUL
xali	xali
tari	tari
sıpi	sıpi
hi	hi

TEKİL	ÇOĞUL
Yo darê	Dı darê
Yo lui	Dı lui
Yo kui	Dı kui
Yo cui	Dı cui

c)   Sıfat ve isim –ı sesli harfiyle bitiyorsa –i ye dönüşür. Aynı zamanda bir önceki hecede bulunan –e sesli harfi –ê ye dönüşür.Misal:

TEKİL	ÇOĞUL
Yo darı	Dı dari
Yo gezı	Dı gêzi
Yo helı	Dı hêli
Yo kuelı	Dı kuêli
Yo kuarı	Dı kuari
Yo telı	Dı têli
Yo yenı	Dı yêni

TEKİL	ÇOĞUL
barı	bari
wuırdı	wırdi
xuerı	xueri