SIFAT
TAMLAMASI
Sıfat
tamlaması; iki öğeden oluşur. Birinci öğe (isim) tamlanan her zaman önce gelir,
ikinci öğe (sıfat) ise tamlanan isimden sonra gelir. Misal: Baxço pil-baxçê
pily, dewa gırd-dewy gırdy, kardya tuıj- kardy tuij, barw gırun- bary gıruny…
Sıfat
tamlamasında genel kural, tekil- çoğul bakımından uyum sağlarlar. Ancak
tamlananda şu değişiklikler yapılır. Buna göre:
1-
Tamlanan isim eril ve
tekil ise tamlayan sıfat da tekil gelir. Bu durumda:
a-
Eğer bu tamlananın son
harfi –a, veya -e ile bitiyorsa bu –a, -o ya dönüşür. Misal:
Ce’de
(Yol)
|
Yo
Ce’do derg
(uzun
bir yol)
|
Ağa
(ağa)
|
Yo
ağo zengin
(
zengin bir ağa)
|
b-
Diğer (sesli veya
sesli) harflerden biriyle bitiyorsa tamlananın sonuna –--w gelir. Misal:
Bun
(ev)
|
Yo
Bunw duir
(uzak
bir ev)
|
Gezı
(süpürge)
|
Yo gezıw pil
(büyük bir süpürge
|
2-
Tamlanan isim dişil ise;
bu durumda:
a-
Tamlanan sessiz bir
harf ile bitiyorsa sonuna –a eklenir.
yo
Alunça mız
(mayhoş
bir erik)
|
yo Cılla hira
(geniş bir elbise)
|
b-
Şayet tamlanan -a,–i,
veya –ê harflerinden biriyle bitiyorsa –ya eki gelir.
yo
Mungaya buer
(gıri
bir inek)
|
yo xaliya sıpi
(beyaz
bir halı)
|
Yo
darêya kuel
(körelmiş
bir dahre)
|
c-
Tamlanan çoğul ise
tamlayan da her zaman çoğul olarak gelir.
hırı
Alunçy mızy
(üç
mayhoş erik)
|
hırı Cılly hirê
(üç geniş elbise)
|
hirı
kui gırdy
(üç
büyük kabak)
|
hırı
Mungê buêry
(üç
gıri inek)
|
hirı
dêwy rındy
(üç
güzel köy)
|
hirı
kuê pily
(üç
büyük dağ)
|
hirı
kerrê sıê
(üç
siyah taş)
|
hirı
cini rındy
(üç
güzel kadın)
|
hirı
darê kuêly
(üç
körelmiş dahre)
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder