10-SIFAT TAML.


SIFAT TAMLAMASI
Sıfat tamlaması; iki öğeden oluşur. Birinci öğe (isim) tamlanan her zaman önce gelir, ikinci öğe (sıfat) ise tamlanan isimden sonra gelir. Misal: Baxço pil-baxçê pily, dewa gırd-dewy gırdy, kardya tuıj- kardy tuij, barw gırun- bary gıruny…
Sıfat tamlamasında genel kural, tekil- çoğul bakımından uyum sağlarlar. Ancak tamlananda şu değişiklikler yapılır. Buna göre:
1-   Tamlanan isim eril ve tekil ise tamlayan sıfat da tekil gelir. Bu durumda:
a-   Eğer bu tamlananın son harfi –a, veya -e ile bitiyorsa bu –a, -o ya dönüşür. Misal:

Ce’de
(Yol)
Yo Ce’do derg
(uzun bir yol)
Ağa
(ağa)
Yo ağo zengin
( zengin bir ağa)





b-   Diğer (sesli veya sesli) harflerden biriyle bitiyorsa tamlananın sonuna –--w gelir. Misal:

Bun
(ev)
Yo Bunw duir
(uzak bir ev)
Gezı
(süpürge)
Yo gezıw pil
(büyük bir süpürge





2-   Tamlanan isim dişil ise; bu durumda:
a-   Tamlanan sessiz bir harf ile bitiyorsa sonuna –a eklenir.

yo Alunça mız
(mayhoş bir erik)            
yo Cılla hira
(geniş bir elbise)             





b-   Şayet tamlanan -a,–i, veya –ê harflerinden biriyle bitiyorsa –ya eki gelir.

yo Mungaya buer
(gıri bir inek)     
yo  xaliya sıpi
(beyaz bir halı)
Yo darêya kuel
(körelmiş bir dahre)







c-   Tamlanan çoğul ise tamlayan da her zaman çoğul olarak gelir.

hırı Alunçy mızy
(üç mayhoş erik)
hırı Cılly hirê
(üç geniş elbise)
hirı kui gırdy
(üç büyük kabak)
hırı Mungê buêry
(üç gıri inek)
hirı dêwy rındy
(üç güzel köy)
hirı kuê pily
(üç büyük dağ)
hirı kerrê sıê
(üç siyah taş)    
hirı cini rındy
(üç güzel kadın)
hirı darê kuêly
(üç körelmiş dahre)




Hiç yorum yok:

Yorum Gönder